Cultuurverschillen - Zakendoen in Marokko

Tijdens mijn Cultural Diversity workshop krijg ik vaak het verzoek om dieper in te gaan op culturele aspecten van een bepaald land. Helaas heb ik niet altijd de tijd hiervoor, omdat mijn workshop gericht is op het ontwikkelen van iemands cultuurbewustzijn en niet zozeer op het bespreken van de cultuur van allerlei landen. Maar ik kan er natuurlijk wel een artikeltje over schrijven, wat veel handiger is, omdat je het altijd nog eens na kunt lezen.

----------------------------------------

Zakendoen in Marokko

De basis
Officiële naam: Koninkrijk Marokko
Staatshoofd: Koning Mohammed VI
Hoofdstad: Rabat
Officiële taal: Arabisch
Munteenheid: Marokkaanse dirham
Godsdienst: Islam


Belangrijkste normen en waarden
Respect — Marokkanen zijn er sterk van overtuigd dat je altijd jezelf, je ouders/ouderen en je meerderen moet respecteren. Ze zijn zelf vriendelijk en voorkomend naar anderen toe en verwachten dat jij dat ook zult zijn. Onbeleefdheid is een belediging.

Persoonlijke verhoudingen — De familie staat boven alles, zelfs boven de behoeften van het individu. Vriendschappen zijn meestal langdurig en deze vrienden krijgen vaak een plaats in de familie. Vertrouwen en vriendschap spelen belangrijke rollen in zowel de persoonlijke als zakelijke sfeer.

Eer — Eergevoel en eigenwaarde zijn uiterst belangrijk in de Marokkaanse cultuur. Schaamte en gezichtsverlies moeten te allen tijde voorkomen zien te worden. Hun reputatie staat hoog in het vaandel en ze zullen er alles aan doen om ervoor te zorgen dat zij zichzelf of hun familie niet in verlegenheid brengen.

Godsdienst — De Islam speelt een grote rol in zowel het dagelijkse leven als de zakenwereld. Veel bedrijven zijn op vrijdagmiddag gesloten om iedereen de mogelijkheid te geven aan de godsdienstige verplichtingen te voldoen. Tijdens de Ramadan vinden er zelden onderhandelingen plaats.


Zakelijke omgeving

• Het gezag van de manager of baas wordt altijd gerespecteerd. Typisch genoeg zal een manager niet alleen de andere gezaghebbenden, maar vaak ook zijn werknemers raadplegen voordat er een beslissing wordt genomen. Het nemen van beslissingen kost veel tijd omdat uiteindelijk alle betrokken managers hun goedkeuring moeten geven.
• Marokkaanse werknemers zijn in het algemeen terughoudend in het bijzijn van hun meerderen. Directe tegenspraak en openlijke discussie worden vermeden, maar 'onder elkaar' kan wel een persoonlijke mening worden gegeven. 
• Tegenzin en afkeuring worden eerder door de gezichtsuitdrukking dan door woorden getoond.
• De Marokkaanse zakenman doet het liefst zaken met personen die hij al wat langer kent. Op deze manier kan een stabiele zakenrelatie groeien. Voor jou opent dit weer deuren naar andere contacten.
• Zakendoen in Marokko is vaak formeel, een overblijfsel uit de tijd dat Marokko nog onder Frans protectoraat viel. Een gebrek aan formaliteit, bijvoorbeeld in onderhandelingen, wordt als respectloos opgevat.
• Zorg dat op je visitekaartjes ook een vertaling van je gegevens in het Arabisch of Frans hebt.
• Bij een ontmoeting schudden mannen elkaar de hand. Is er een vrouw aanwezig, wacht dan - als man zijnde - even af of zij haar hand uitstrekt om je de hand te schudden. 

WEL of NIET doen

WEL — Begroet iedereen op een formele manier met 'mijnheer' en 'mevrouw'. Gebruik pas voornamen als je hiervoor toestemming hebt gekregen.

WEL — Toon oprechte interesse in de ander en doe moeite om een relatie op te bouwen. 

WEL — Neem de tijd voor het onderhandelen. Geef je Marokkaanse zakenpartner ruimschoots de tijd om tot een besluit te komen. Het opjagen van iemand wordt als agressie gezien.

NIET — Begin je gesprek niet meteen met de zakelijke aangelegenheden maar vraag eerst hoe het met  iemands gezondheid, familie en vrienden gaat. Vermijd voor alle zekerheid het noemen van iemands vrouwelijke familieleden. 

NIET — Praat niet over gevoelige onderwerpen, zoals de koning, godsdienst of de rechten van de vrouw. En natuurlijk niet over sex. Deze onderwerpen kunnen misschien ter sprake komen als je iemand echt heel goed kent. Heb bovendien geen oordeel klaar over de landscultuur. 

NIET — Vermijd openlijke confrontaties. Laat je zakenpartner geen gezichtsverlies lijden. Mocht je een conflict met iemand hebben, roep dan de bemiddeling in van een tussenpersoon. Heb je deze mogelijkheid niet, maak dan een privé-afspraak om het conflict te bespreken. Gebruik geen beschuldigende woorden en matig je toon in zo'n gesprek.


Geert Hofstede
Volgens de dimensies van Geert Hofstede, zou de vergelijking tussen de Marokkaanse en Nederlandse cultuur er zó uitzien:

De punten die ik hierboven beschreven heb, zijn beknopt. Ik hoor het graag als je verdere aanvullingen of opmerkingen hebt om de lijst compleet te maken.

Klik hier om meer te weten te komen over mijn workshop.