Indonesische recepten - Gado-gado, de echte!

Gado-gado is gezond, lekker en als je niet teveel pindasaus gebruikt, maakt het ook niet dik. De echte gado-gado lijkt helemaal niet op de nattigheid die vaak in Chinese restaurants wordt geserveerd. Meestal zit daar alleen tauge, kool en veel te veel saus in.
Voor gado-gado kun je allerlei soorten groenten gebruiken. De voorwaarde is dat ze nog wel knapperig moeten zijn. Je mag ze dus maar kort koken of, nog beter, even stomen. Ik ben er trouwens ook geen voorstander van om de pindasaus er al bij voorbaat overheen te schenken. Doe de saus liever in een pannetje op een warmhoudplaatje en laat het aan de gasten over hoeveel ze willen gebruiken.

recipes.wikia.com

Dit heb je nodig:
■  2 grote, gekookte vastkokende 
   aardappelen
■  4 hardgekookte eieren
■  ½ tahoe, in blokjes en in olie
   lichtbruin gebakken
■  ½ tempe, in blokjes en in olie
   lichtbruin gebakken
■  groente: 200 gram sperziebonen 
   peultjes, wat bloemkoolroosjes, 
   klein spitskooltje, tauge, 1 kom-
   kommer, eventueel een winter-
   wortel in reepjes


Voor de saus:
■  2 sjalotjes, fijngesneden
■  3 ontpitte lomboks, fijngesneden
■  1 á 2 tenen knoflook
■  2 theelepels trassipoeder
■  ½ theelepel laos
■  1½ theelepel asempasta
■  2 theelepels gula jawa (Javaanse suiker) of bruine basterdsuiker 
■  3 jeruk purutblaadjes
■  6 eetlepels pindakaas
■  50 gram santen
■  1 theelepeltje zout
■  emping of kroepoek ter garnering


Bereiding
■  De aardappelen en eieren koken en de tahoe en tempe bakken;
■  De groenten schoonmaken en kort koken of stomen: wel gaar maar nog
   knapperig. Laat de groenten uitlekken en afkoelen in een vergiet;
■  De sjalotten, lomboks, knoflook met de trassi, laos, asem, gula jawa, zout 
   en jeruk purutblaadjes goed kneuzen en opkoken met ongeveer 2 dl water;
■  De pindakaas toevoegen en goed roeren, zodat het een gladde massa 
   wordt;
■  Zodra de saus aan de kook is, de santen toevoegen en laten smelten;
■  Nog ca. 2 minuten zachtjes doorsudderen en dan is de saus klaar.


Serveren
Rangschik de aardappelen, groenten, tahoe, tempe en eieren op een grote schaal. Strooi er wat van de emping of in stukjes gebroken kroepoek overheen.  De liefhebber van pittig kan er wat sambal badjak of sambal manis aan toevoegen. 


Gado-gado met wat rijst is een complete, vegetarische maaltijd. Doe er een lekker Indisch toetje om het af te maken. De restjes groenten kun je de volgende dag in de briljante bami verwerken.


Selamat makan!

Mijn ideale 'word cloud' programma

Al heel lang was ik op zoek naar een programma waarmee ik word clouds kon maken.
Een word cloud - in goed Nederlands zou het een woordenwolk heten - is een verzameling van woorden op basis van een bepaald thema, maar dan op een creative manier vormgegeven. Als taaldocent kun je zo de vocabulaire of begrippen van een behandeld hoofdstuk weergeven. Doordat de woorden door elkaar staan, dwing je de lezer om er goed naar te kijken.

Wordle is een van de bekendste online toepassingen voor het maken van word clouds. Het nadeel is, dat je niet de mogelijkheid hebt om je gemaakte cloud als foto op je computer op te slaan. Je kunt het wel op de website van Wordle bewaren, maar dan is het meteen voor andere Wordle-gebruikers zichtbaar. Een andere manier om je Wordle cloud op te slaan is het maken van een schermafbeelding. Niet moeilijk, wel omslachtig.

Na lang zoeken heb ik eindelijk gevonden wat ik nodig had. Het programma staat op de site van ABCya en heet simpelweg Word Clouds for Kids. Als voorbeeld heb ik een cloud gemaakt met  Engelse synoniemen voor voedsel.

Het zit eenvoudig in elkaar: hoe vaker je een bepaald woord invoert, hoe groter het wordt afgebeeld. Als je twee losse woorden bijeen wilt houden, zet je een tilde (~) tussen die woorden, bijvoorbeeld comfort~food. Je kunt zelfs een tekst kopiëren en invoeren.

Bij de volgende stap bepaal je hoe je de woorden wilt rangschikken. Je hebt de keuze uit vier layouts. Ook kun je de kleurencombinaties kiezen. Als je dat allemaal hebt gedaan, klik je linksonder op save en je word cloud wordt als foto (jpg) op de computer bewaard.

Word Clouds for Kids is niet alleen handig voor docenten, maar ook voor gebruikers van Pinterest. Je kunt een cloud maken over de onderwerpen die je interesseren of - als bedrijf - over de producten of diensten die je aanbiedt. Ook leuk om als profielfoto te gebruiken.

Indonesische recepten - Lemper ayam volgens Mej. W.C. Keijner

Kookbijbeltje
Ik heb al eens eerder verteld dat ik van mijn moeder het Kookboek voor Hollandse, Chinese en Indonesische Gerechten van de legendarische Mej. W.C. Keijner heb gekregen. Dat kookboek werd voor het eerst in 1927 uitgegeven, maar mijn moeder was in bezit van de 12e druk uit 1955. Dit was eigenlijk de eerste druk die speciaal voor de Nederlandse markt bedoeld was vanwege de komst van (Indisch-)Nederlanders uit de voormalige kolonie.

Maten, gewichten en hoeveelheden
Het grappige van dit boek is, dat de spelling wél maar de benaming van maten en gewichten in de recepten niet zijn aangepast. Gelukkig worden ze achterin het boek verklaard. Ook de hoeveelheden die je nodig hebt, zijn grondig aangepast. In vooroorlogse edities had je voor het maken van erwtensoep "½ pond spliterwten, 1 varkenspoot, 3 stuks prij, 2 à 3 centen selderij en jonge uien, 2½ cent peultjes (polong), 2 stuks Bombay uien, peper, zout, nootmuskaat naar smaak" nodig.
In de editie uit 1955 wordt gesproken over 1 pond prei, 50 gram selderij en jonge uien, 200 gram peultjes.

Afbeeldingen
De foto's van de gerechten hadden gerust achterwege mogen blijven. In totaal heeft het boek vijf zwart-wit foto's die je eerder de eetlust ontnemen dan dat ze je aanzetten om watertandend en met jeukende handen aan de bereiding te beginnen.

Lemper ayam
Lemper ayam is eerder een snack dan een bijgerecht van de rijsttafel en bestaat uit rolletjes ketanrijst gevuld met kip, gewikkeld in bananenblad en geroosterd in de oven. De lempers die je in de toko kunt kopen, zijn meestal in plastic folie gerold en kunnen in de magnetron worden opgewarmd. Ze smaken heerlijk maar niet iedereen houdt van het zachte, ietwat weeïg plakkerige gevoel in de mond.

tokoramee.com

Om je eens het Keijnergevoel te geven, volgt hieronder letterlijk het recept volgens  het kookboek. Alles wat tussen vierkante haken staat, zijn mijn opmerkingen. Nog even voor de duidelijkheid: 1 kattie = 1¼ pond.

Dit heb je nodig:
■     1½ kattie ketan
■     santen van 1 klapper
■     1 daon pandan [blad van de pandanstruik]
■     1 zacht gekookte kip
■     wat gekookte laksa (soeoen)
■     10 rode en 5 witte uien
■     wat gesneden daon bawang [bosuitjes] en daon selderie
■     zout en peper
■     een paar lepels klapperolie
■     pisangbladen

Bereiding
1     De ketan wordt gekoekoest [gestoomd] en gekaroet [goed gemengd] met de santen, die men
       eerst gekookt heeft met daon pandan en wat zout;
2     Als de ketan gaar is, laat men ze koud worden op de tampah [een wan: een platte bamboe zeef];
3     Het kippenvlees fijn scheuren; de rode en witte uien dun snijden en fruiten in de verwarmde
       klapperolie tot ze gaar zijn;
4     Voeg hierbij het kippenvlees, de laksa, de daon bawang en de daon selderie, peper en zout [goed
       mengen];
5     De pisangblaren knipt men in langwerpige stukken van 12 cm lang 15 cm breed;
6     Maak nu van de ketan met het vulsel in het midden kleine rollen van 15 cm lang;
7     Geef ze een band van een reepje pisangbladen, wikkel ze verder in de geknipte pisangbladen, die
       met bieting [stukje nerf van een palmblad waaraan een scherp puntje is gesneden] vast gemaakt
       worden;
8     De lempers worden een paar minuten in de oven geroosterd.

De spelling komt wat vreemd over en ook de beschrijving is niet overal even duidelijk. Wat Mej. Keijner in punt 7 bedoelde, kun je op de volgende foto zien.

oleh-oleh.nl

Dat de beschrijving voor leken op het gebied van koken niet zo goed te begrijpen is, heeft te maken met aspecten van indirecte communicatie: voorkennis en begrip van een aantal zaken die met het onderwerp te maken hebben.

Hoe dan ook, ik vind lemper ayam nog steeds één van de lekkerste snacks uit de Indonesische keuken!

Selamat makan!

Indonesische recepten - Soto ayam

Het is bijna Pasen, de dagen van ontspannen brunches en etentjes. Ik zeg expres 'etentjes' omdat samen genieten van een maaltijd nu een ander gevoel heeft dan tijdens kerst.

Een bij uitstek voor Pasen geschikte Indische maaltijd is soto ayam. Eigenlijk aten we het vroeger niet zo vaak. Ik denk dat de manier waarop het opgediend en gegeten moet worden, niet helemaal naar mijn vaders smaak was. Het heeft iets van een buffet, maar dan aan tafel gegeten en niet 'lopend', zoals mijn moeder het noemde. Het hoofdgerecht is een pan met  pittige kippensoep met daaromheen allerlei schaaltjes met rijst, 'glasmie', gekookte aardappelen, groenten, ei en allerhande droge ingrediënten om naar eigen smaak aan je portie soep toe te voegen. Het is een ongedwongen maaltijd omdat iedereen bezig is met het samenstellen van steeds verschillende vullingen.

Dit heb je nodig:

■     1 kip van ca. 1,5 kilo
■     2 tenen knoflook, geperst
■     5 takjes bladselderij
■     1 prei
■     2 uien, waarvan 1 in vieren en de tweede gesnipperd
■     2 rode lomboks, ontpit en in smalle ringetjes gesneden
■     2 daon salamblaadjes
■     2 theelepels vers geraspte gember of 1 flinke theelepel gemperpoeder
■     1 theelepel trassipoeder
■     2 theelepels ketoembar
■     1 flinke theelepel koenir
■     2 afgestreken theelepels djinten
■     5 kemirienoten
     
       Voor de vulling in de schaaltjes (hoeveelheid naar behoefte)
■     lenteuitjes, in smalle ringetjes
■     'glasvermicelli', voor informatie over de bereiding, klik hier
■     hardgekookte eieren, in partjes
■     gekookte aardappelen (vastkokend), in schijfjes of blokjes
■     spitskool, in smalle reepjes
■     tauge (eventueel eerst in vergiet met kokend water overgieten en uitlekken)
■     lontong *
■     gefruite uitjes
■     sambal goreng kentang (pittige 'frietsticks', te koop in de toko)
■     sambal badjak of sambal jeruk/djeroek (géén sambal oelek)

Bereiding
●     Doe de kip in een grote soeppan en giet er zoveel water bij dat hij net 'onder' staat en breng
       het water aan de kook;
●    Voeg de uienkwarten, prei, takjes selderij en daon salamblaadjes toe en laat alles ca. een uur
       trekken;
●     In een vijzel fijnwrijven: gesnipperde ui, lomboks, knoflook, kemiries, gember en trassi en fruit dit
       mengsel in wat olie even aan;
●     Haal de (gare) kip uit de bouillon en het vlees in stukjes scheuren; even apart houden;
●     Zeef de bouillon en nadat de bouillon weer terug in de pan is, wordt het gefruite mengsel
       toegevoegd;
●     Kruid de bouillon verder bij met de koenir, ketoembar en djinten; voeg daarna de kipstukjes
      weer toe; goed doorwarmen; je kunt eventueel een beetje zout toevoegen

Zorg ervoor, dat de soto tijdens de maaltijd goed warm blijft!

Hoe eet je het?
Doe eerst de vullingen/bijgerechten die je lekker vindt in een soepkom en schep daarna pas de hete soto erop.

* Lontong is rijst in een zakje. Je kunt de zakjes in de toko kopen. De rijst verandert tijdens het koken in een compact kussen. Lontong moet na het koken eerst afkoelen voordat het in blokjes gesneden wordt. Het wordt meestal koud opgediend en wordt door de soto verwarmd. Veel Nederlanders zijn er niet echt gek op vanwege de wat aparte textuur.

Selamat makan!