Indonesiëreis 2013 - Pangandaran - deel 1

Met een beetje geluk zou de reis vanaf Banjar naar Pangandaran maar een uurtje of twee duren, had Liesbeth gezegd, maar voorlopig zitten we al minstens drie uur in de bus en nog steeds is Pangandaran niet in zicht. De weg is slecht en het lijkt wel alsof de bestuurders van de dorpen aan deze enige weg naar Pangandaran, unaniem besloten hebben om gaten in de weg op hetzelfde tijdstip te repareren. Het schiet niet op, maar er is wel veel te zien. Je kunt van de Indonesiër niet zeggen dat het hem aan ondernemerschap ontbreekt, want overal langs de weg worden allerhande waren aangeboden, van voedsel, fruit, groenten tot aan non-food toe, soms gewoon op gevlochten matten op de grond. De eetwaren zien er lekker uit maar ik ben wat terughoudend in de aankoop omdat ze mij te dicht langs de weg uitgestald staan. De kleinzonen, die eerst nog onvermoeibaar op hun Nintendo's speelden om de tijd te doden, worden één voor één hangerig of vallen in slaap. De bus schudt en zwenkt van links naar rechts. Wagenzieke Oudste Dochter houdt zich kranig onder de gegeven omstandigheden. 

"De zee! De zee!" roept een nog wakkere kleinzoon. Eindelijk! Iedereen veert op, we voelen de energie weer door de aderen stromen maar horen tegelijkertijd onze magen "Eten! Eten!" knorren. 
Onnie weet precies waar hij ons heen moet brengen en even later stoppen we op een vrij grote parkeerplaats. Het is een eethuisje van het soort wat we in Pangandaran vaker zullen tegenkomen.

Buiten, onder een afdak, staan bakken met verse vis, krab, kreeft, garnalen, gurami, cumi-cumi en een aantal andere soorten zeebewoners die ik op het eerste gezicht niet ken. Als klant kies je hier wat je wilt eten en hoe het bereid moet worden, goreng of bakar. Daarna zoek je een plaatsje in het restaurant en wacht je totdat de bestelling geserveerd wordt.

Schoonzoon 2, de culinaire smulpaap, staat vooraan. Met zorg kiest hij van alles een flinke portie voor ons allemaal en loopt tevreden naar binnen. Het restaurant is half overdekt, met in het midden een enorme bak met vissen en daaromheen een soort podium. Ook aan weerszijden zijn er lage podia gebouwd. Ze zijn bedoeld voor de islamitische gasten. Het is niet de bedoeling om de podia met schoenen te betreden. De kleinzonen, die het allemaal een spannend restaurant vinden, trekken gehoorzaam hun schoenen uit en laten hun voeten in de waterbak glijden, waar de vissen verschrikt naar lucht happen.

"Hebben jullie al verse 'kelapa muda' geprobeerd? Erg lekker, hoor!" vraagt Liesbeth, wijzend op de stapel vruchten. "Wacht maar even, ik bestel wel even. Voor ons allemaal, ja?" en zonder ons antwoord af te wachten, loopt ze naar een hoek waar allerlei vruchten in allerlei stadia van verwerking liggen. De man die de 'fruitbar' beheert, begint behendig een gevecht tussen kapmes en klapper en binnen een mum van tijd hebben tien klappers het loodje gelegd. De man zelf is geheel ongeschonden en met nog steeds tien vingers uit de strijd gekomen. Laat míj zoiets doen en ik kan je verzekeren dat de klappers schaterlachend naar mijn restjes staan te kijken! 

De tafel waaraan wij hebben plaatsgenomen heeft een huiselijke uitstraling, net alsof je bij iemand aan de keukentafel zit. Er ligt een plastic tafelkleed op en om het geheel nog huiselijker te maken, staan hier en daar bakjes met bestek verspreid. Pak zelf maar waarmee je wil eten, lepel, vork, of misschien zelfs met de hand, want naast onze tafel is een wasbak waar je je handen vóór en na het eten kunt wassen. 

Hoewel we graag de maaltijd met Bintang bier blussen, is het in Indonesië de gewoonte om thee bij het eten te drinken. Wanneer je ijsthee vraagt, krijg je niet de Lipton-variant die je in Nederland krijgt, maar gewoon koude thee, soms al rijkelijk van suiker voorzien.

Uit mijn ooghoeken zie ik enorme schalen onze richting uitkomen. Mijn maag maakt een sprongetje van vreugde bij het zien van al dat lekkers. Ze hebben hard moeten werken in de keuken want de een na de andere schaal wordt op tafel uitgestald: garnalen, inktvisjes, krabben, kreeften, geroosterde gurami (snoekbaars), eigenlijk teveel om op te noemen. De gurami eet ik nog met lepel en vork, maar niets is lekkerder dan met je handen de garnalen te pellen of schalen te slechten. Je wordt één met het voedsel, zonder tussenkomst van gereedschap. Schoonzoon 2 kijkt voldaan om zich heen. Dit is wat hij zocht en van plan was: niet alleen de cultuur opdoen, maar ook de geuren en smaken van culinair Java door neus en mond laten rollen.  

Kleinzoon 1 komt aangerend. "Ik moet hier mijn schoenen uitdoen als ik naar de WC wil. Kan je even meekomen, pap?" Hè, je schoenen uittrekken op de WC, of all places? De bijbehorende vader gaat eens poolshoogte nemen en inderdaad, schoenen en sokken moeten uit, omdat deze WC bij een musholla, een gebedsruimte hoort. Het mag niet bezoedeld worden door onreine schoenen. Eigenlijk moet ik ook naar het toilet, maar ik besluit het nog even op te houden. Ik ben nog niet zover, ik heb me nog niet helemaal aan Indonesië overgeleverd. We zullen nog wel vaker zulke WC's tegenkomen die ik, hoewel steeds met enige aarzeling, blootsvoets zal betreden, maar nu nog even niet.

==================================================

Recept voor echte ijsthee

• Ga naar de Lidl en koop de Engelse Melange van het merk Lord Nelson. Alleen dit merk gebruiken. Niets anders!
• Bij thuiskomst neem je een glazen kan en — afhankelijk van de inhoud — hang je er 3 of 4 theezakjes in. 
• Daarna vul je de kan met KOUD water. Ja, echt waar!
• Laat de thee een uurtje of twee trekken, het liefst niet in de koelkast omdat het water daar te koud wordt om de geur en smaak van de thee  goed te laten intrekken. De thee moet een donkerbruine kleur krijgen, want met thee is het net als met koffie: het moet puur en sterk genoeg zijn.
• Wanneer je van zoete thee houdt, is nu het moment om wat suiker in water op te lossen. 
• Wanneer de thee die prachtige, diepbruine kleur heeft gekregen, haal je de zakjes eruit en voeg je naar believen het suikerwater toe. 
• Nu mag de kan in de koelkast. Eventueel serveren met een schijfje citroen.